نغمه‌های ماندگار۲
مقام شناســـــی هنـــــر تلاوت قرآن کــــــریم
نغمه‌های ماندگار۲
مقام شناســـــی هنـــــر تلاوت قرآن کــــــریمنکات تلاوت مسابقه ای
شاید تعداد زیادی از قاریان کشورمان به شرکت در مسابقات قرآن فکر می کنند ولی همواره با مشکلات زیادی در این مسیر مواجه هستند. در این مطلب درصدد هستیم تعدادی از نکات بسیار مهم که در مسابقات قرآن و بویژه در مسابقات سراسری سازمان اوقاف (مهم ترین مسابقات قرآنی کشور) مفید باشند مرور نماییم.
(تذکر: از ابتدای مرداد ماه 1394 ثبت نام مرحله مقدماتی مسابقات اوقاف دوره 38 شروع شده است)
معمولا در مسابقات قرآن سازمان اوقاف (در مرحله مقدماتی) حدود شش خط در اختیار متسابق قرار می گیرد تا به اجرای برنامه بپردازد
(در مرحله نیمه نهایی (و نیز فینال شهرستان و استان) هشت خط و مرحله نهایی کشوری ده خط).
بنابراین مهمترین نکات بدین ترتیب هستند:
1-مقوله تجوید و وقف و ابتدا بسیار مهم هستند ولی معمولا جدی گرفته نشده اند.
بسیار بسیار پیش آمده که قاریی توانا در بخش صوت و لحن، به علت عدم توجه کافی به تجوید و مبحث مهم وقف و ابتدا به راحتی از گردونه مسابقات حذف گردیده است.
یکی از تلاوت هایی که برای بهتر شدن تجوید توصیه می شود گوش کردن دقیق به تلاوت حج بلد استاد عبدالباسط می باشد. البته نسخه ای را پیدا نمایید که کیفیت آن بالا باشد چون نویسنده در بررسی این موضوع به این نتیجه رسید که در نسخه های با کیفیت پایین تر از همین تلاوت، نحوه ادای حروف واضح نیست.
وقف و ابتدا، شاخه ای خطرناک است چون در عین بی سر و صدا بودن، در صورت بی دقتی، براحتی می تواند تا دو-سه نمره از مجموع نمرات متسابق بکاهد. در این صورت آخر لیست شرکت کنندگان در انتظار شما می باشد. نکته مهم در وقف و ابتدا این است که در این مبحث، تلاوت قاریان مصری (حتی تلاوت استاد محمد حصان) مرجع نیست بنابراین باید به تقویت خود در قسمت مفاهیم آیات بپردازید.
2-صوتی خوانی
در مسابقات کلا مقوله صوت مهم تر از لحن می باشد. و نگارنده قاریانی را به یاد دارد که در مسابقات کشور اول شده اند اکثرا با استفاده از صدای قویتر نسبت به دیگران به این موفقیت دست یافته اند. زیرا که قاریی که دارای صدای متقن تر، دارای شفافیت و اوج بیشتری است، نه تنها در صوت، بلکه در تجوید نیز نمره بالاتری می گیرد. ولی متسابقی که در لحن قوی تر باشد ممکن است در مقوله تجوید به علت اینکه گاهی الحان پیچیده تر با تجوید در تضاد هستند، نمره پایین تری کسب نماید.
3-سالم خوانی
بسیار دیده شده که قاریانی که از الحان ساده ولی بدون ریزش، خطا و خروج استفاده نموده اند به مراحل بعدی مسابقات راه یافته اند ولی قاریانی که دست به ریسک زده و تلاوت شان دارای الحان بهتر ولی همراه با خطا بوده به علت کسب نمره منفی، به مراحل پایانی راه نیافته اند.
تبصره: البته مقوله سلیقه داوری نیز بسیار نقش دارد چون برخی از داوران، متسابقینی دارای خطا ولی دارای لحن بهتر را به قاری ای که کلیشه ای می خواند، ترجیح می دهند ولی معمولا بیشتر داوران برعکس عمل می نمایند.
در هر صورت در مراحل پایانی، قاریی که تلاوت سالم همراه با الحان بهتر ارائه دهد مقام بهتری را کسب می نماید.
6-توجه به نکات آیین نامه مسابقات
جناب آقای مهدی عادلی قاری بین المللی کشورمان در مصاحبه ای که چند ماه پیش انجام داده بود علت کسب مقام اول را در مسابقات اوقاف کشور در سالهای قبل را، توجه به آیین نامه یا به اصطلاح آیین نامه خوانی بیان نموده است.
به عنوان مثال یکی از این موارد آیین نامه ای، داشتن برنامه برای فرود تلاوت است که دو نمره! برای آن در نظر گرفته اند. و ...
7-عدم اجرا با فشار و تکلف
تلاوت شما بایستی بدون فشار باشد و بخصوص در موقع اجرای اوج مقامات. اجرای همراه با فشار و تکلف باعث می گردد هم داور صوت و هم داور تجوید و بعضا داور لحن از شما نمره کسر نمایند.
8-اجرا در دو اکتاو کامل
اگر بتوانید بدون تکلف در دو اکتاو تلاوت نمایید نمره مساحت صوت را به طور کامل دریافت خواهید نمود پس آن را مدنظر داشته باشید.
9-تعویض مقام در مرحله مقدماتی الزامی نیست بلکه اگر در یک مقام (مثلا بیات یا راست) به اجرا بپردازید بایستی از ردیف های متنوع استفاده نمایید و تکرار یک ردیف به کسر نیم نمره توسط داور لحن می انجامد.
10-مقوله سلیقه داوری که در بالا اشاره گردید نیز در مسابقاتی که سطح قاریان نزدیک به یکدیگر می باشد بسیار تعیین کننده است.
اینکه مسابقات آیین نامه دارد نیز نمی تواند از بحث تاثیرسلیقه بر نمرات بکاهد زیرا که باز هم آیین نامه داور را مخیر می نماید که چقدر نمره اعطا کند یا چقدر کسر نماید (یعنی در واقع یک بازه نمره ای برای داور تعریف نموده نه یک نمره تنها)